Η μικρή έκλεισε τα 4!

Να ζήσεις μικρή μου και χρόνια πολλά
μεγάλη να γίνεις με άσπρα μαλλιά
Παντού να σκορπίζεις της γνώσης το φως
και όλοι να λένε να μια σοφός!

Λίγα λόγια για την παιδαγωγική Waldorf

Η παιδαγωγική Waldorf έχει κατά τη γνώμη μου πολλά ενδιαφέροντα στοιχεία και μπορεί να αποτελέσει ένα πολύ καλό οδηγό με πολύτιμες συμβουλές για "μαθητευόμενους" γονείς και όχι μόνο. Στην Ελλάδα, δεν υπάρχουν δημοτικά ή γυμνάσια που να ακολουθούν αυτή την παιδαγωγική, αλλά υπάρχουν κάποιες πολύ αξιόλογες προσπάθειες για παιδάκια προσχολικής ηλικίας.

Σε δική μου μετάφραση από την ιστοσελίδα της γερμανικής ένωσης παιδικών σταθμών Waldorf, παραθέτω το παρακάτω κείμενο το οποίο περιέχει πληροφορίες για τα πρώτα εφτά χρόνια του παιδιού και την προσέγγιση της παιδαγωγικής Waldorf σε αυτές τις ηλικίες:

"Ο Ρούντολφ Σταϊνερ, ο ιδρυτής της παιδαγωγικής αυτής, συμπυκνώνει όλο το νόημα της ανατροφής των παιδιών στα ακόλουθα λόγια του: «Το παιδί συλλαμβάνεται με δέος, μεγαλώνει με αγάπη και αφήνεται στην Ελευθερία». Η ανατροφή προς την Ελευθερία είναι ένα υψηλό ιδανικό και για να πραγματωθεί απαιτεί ακριβείς γνώσεις της παιδικής εξέλιξης.




Τα πρώτα εφτά χρόνια της ζωής του το παιδί προσπαθεί να γνωρίσει τον κόσμο. Είναι η φάση της μεγάλης σωματικής του ανάπτυξης. Για να αντεπεξέλθει το παιδί σε αυτή την γρήγορη ανάπτυξη και να ωριμάσουν τα όργανά του χρειάζονται πολλές δυνάμεις. Οι δυνάμεις αυτές αναγεννούνται μέσα στο ρυθμικό πέρασμα της ημέρας, κατα το οποίο εναλάσσονται σταθερά φάσεις εγρήγορσης με φάσεις ηρεμίας.

Ρυθμός

Ένα σταθερό ημερήσιο πρόγραμμα για το φαγητό και τον ύπνο και μια συνειδητά σταθερή δομή της ημέρας δίνουν στο παιδί ασφάλεια και το βοηθούν να δημιουργήσει τον προσωπικό του ρυθμό. Αν κάθε μέρα επαναλαμβάνεται ένα γνωστό μοτίβο, το παιδί αποκοιμιέται με την επίγνωση , ότι αύριο όλα θα γίνουν πάλι με τη σειρά τους. Στους παιδικούς σταθμούς Waldorf τα παιδιά βιώνουν τη δομή της εβδομάδας μέσα από την διακριτή παρουσία της κάθε ημέρας.

Ρυθμός της μέρας και του έτους



Το παιδί χρειάζεται για την υγιή του ανάπτυξη ρυθμό και επανάληψη. Αυτά είναι στενά συνδεδεμένα με την κυκλική ροή της φύσης, όπως αποτυπώνεται από την εναλλαγή ημέρας νύχτας και την διαδοχή των εποχών. Γι αυτό το λόγο είναι καλό να υπάρχει μια καθορισμένη ροή της ημέρας έτσι ώστε το παιδί να εναλλάσσεται μεταξύ ύπνου και αγρύπνιας και στην διάρκεια τς αγρύπνιας μεταξύ ενεργών και παθητικών περιόδων. Κάθε μέρα στον παιδικό σταθμό χωρίζεται σε περιόδους που το παιδί είναι δραστήριο με τις δικές του δυνάμεις-ελεύθερο παιχνίδι μέσα και έξω- και περιόδους που το παιδί μέσω της νηπιαγωγού βρίσκεται σε εγρήγορση στην διάρκεια τραγουδιών και στίχων με θεματολογία από τις εποχές ή στους κύκλους παραμυθιών. Έτσι υλοποιείται μια διαδικασία αναπνοής. Η εισπνοή, δηλαδή η φάση εσωτερικότητας εναλλάσσεται με την εκπνοή, τν φάση εκτόνωσης. Κάθε μέρα έχει το ρυθμό της. Κάθε μέρα έχει ένα κρεσέντο. Κάθε μέρα γίνεται μια καθορισμένη δραστηριότητα και προσφέρεται καθορισμένο πρωινό για παράδειγμα: Δευτέρα Χειροτεχνία με φυσικό κερί και ρυζόγαλο, Τρίτη ευρυθμία και παξιμάδια σίκαλης, Τετάρτη ψήσιμο ψωμιού και κρέμα κεχριού, Πέμπτη νερομπογιές και ψωμί ολικής, Παρασκευή εκδρομή και μούσλι. Έτσι αποκτά η εβδομάδα μια δομή που δίνει στα παιδιά σιγουριά και ασφάλεια και έναν τρόπο να κατανοούν τον χρόνο («Ακόμα δύο φορές νερομπογιές και έχεις γενέθλια»). Οι εβδομάδες κυλούν με το σημάδια των εποχών και των εορτών. Στην αλλαγή των εποχών βιώνουν τα παιδιά τις διεργασίες της φύσης με πιο γλαφυρό και βαθύ τρόπο. Νιώθουν το διαφορετικό κλίμα της κάθε εποχής στο πέρασμα του έτους: Άνοιξη - Ξύπνημα της ζωής και άνθηση, Καλοκαίρι- Καρποί και ζωτικότητα, Φθινόπωρο -Σοδειές και επιστροφή, Χειμώνας - ηρεμία και εσωτερικότητα. Ανάλογα με την κάθε εποχή διακοσμείται και το τραπέζι των εποχών.




Εορτασμοί



Τα παιδιά βιώνουν τις διεργασίες στη φύση μέσα από την εναλλαγή των εποχών τόσο συνειδητά όσο και ασυνείδητα. Αυτό βοηθάει και τον ενήλικα να παρατηρήσει και να βιώσει εκ νέου και συνειδητά τη φυσική ροή των πραγμάτων και να αποκτήσει μια νέα σχέση με τους εποχιακούς εορτασμούς. Μέσα από τις εορτασμούς των εποχών βρίσκουν τα παιδιά την εσωτερικότητά και την θρησκευτικότητά τους. Ο εορτασμός των εποχιακών γιορτών δημιουργεί για κάθε οικογένεια μια δική της παράδοση και ένα δέσιμο, που συχνά μας ακολουθεί σε όλη μας τη ζωή. Για κάθε εποχή και για κάθε ηλικία υπάρχει ορισμένο υλικό αφήγησης, παραμύθια και ιστορίες. Τραγουδάκια ή γιορτινά τραπέζια μένουν χαραγμένα στη μνήμη των παιδιών για τα επόμενα χρόνια. Οι γιορτές είναι μια ευκαιρία να έρθει ο άνθρωπος σε επαφή με όλες τις διαστάσεις της ύπαρξής του (σώμα, ψυχή και πνεύμα).

Το παιχνίδι




Το παιχνίδι μέσα από τον χαρούμενο, ηχηρό και στοχαστικό χαρακτήρα του αποτελεί μια μοναδική ευκαιρία για το παιδί. Η σημασία του είναι ανάλογη με τη σημασία της εργασίας για τον ενήλικα. Είναι σημαντικό να παρατηρούμε και να αντιλαμβανόμαστε πότε το παιδί χρειάζεται βοήθεια ή παρότρυνση στο ελεύθερο παιχνίδι του. Υπάρχουν κάποιοι παράγοντες που μπορεί κάποιος να προσέξει: Έχει το παιδί τη δυνατότητα και τον χώρο (χωρικά και χρονικά) για να παίξει? Πώς επιδρά το παιχνίδι, που έχει το παιδί στη διάθεσή του? Μπορεί το παιδί να αναπαράξει μέσα στο παιχνίδι του τα συναισθήματα και τις αντιλήψεις του?
Το παιχνίδι θα πρέπει να είναι δημιουργικό και ελεύθερο. Το αντικείμενο του παιχνιδιού θα πρέπει να αφήνει χώρο για την φαντασία. Στο παιχνίδι οι αισθήσεις του παιδιού βρίσκονται σε εγρήγορση, και θέλει με χέρια και πόδια να πιάσει τον κόσμο και να τον κατανοήσει. Όσο πιο απλό είναι το παιχνίδι τόσο πιο ποικιλότροπα μπορεί να χρησιμοποιηθεί. Τα κάστανα μπορούν να είναι οι πατάτες στο μαγαζάκι, σβόλοι χώματος που μεταφέρει ένα φορτηγό ή ο θησαυρός που πρέπει να βρει ο πειρατής. Διάφορα πανιά μπορούν να προσφέρουν απεριόριστες δυνατότητες παιχνιδιού.

Ο χώρος



Η διαρρύθμιση του χώρου οφείλει να δίνει στο παιδί την αίσθηση της τάξης και της διαφάνειας και να δημιουργεί θαλπωρή. Γιατί μόνο μέσα από τη θαλπωρή μπορεί ένα παιδί να είναι δημιουργικό. Το ίδιο ισχύει και για την εξωτερική εμφάνιση του παιδιού, τα ρούχα του. Πρέπει να επιτρέπουν στο παιδί να κινείται ελεύθερα και να νιώθει ευχάριστα. Τα χρώματα και τα μοτίβα πρέπει να είναι διακριτικά ώστε να επιτρέπουν στην ατομικότητα του παιδιού να εκφραστεί.

Τα ρούχα

Δουλειά της ενδυμασίας είναι να ζεσταίνει το σώμα αλλά και να τραβάει τον ιδρώτα και να αφήνει το σώμα να αναπνέει. Για τα μικρά παιδιά το μαλλί είναι ιδανικό γιατί μεταφέρει προς τα έξω την υγρασία. Σε περίπτωση αλλεργιών πρέπει να προτιμούνται φυσικά υφάσματα, που δεν έχουν δεχτεί ή έχουν δεχτεί όσο το δυνατό μικρότερη χημική επεξεργασία κατά την κατασκευή του ή τον καθαρισμό τους.

Η διατροφή

Τέλος, πολύ θα πρέπει να προσέχει κανείς την διατροφή ώστε να είναι και ποιοτική και ισορροπημένη."